Ağız Diş ve Çene Cerrahisi Uzman Dr. Öğretim Üyesi Fulya Üçem, çene-eklem rahatsızlığı nedeniyle çene ağrısı ve baş ağrısı çeken bir kişinin aynı zamanda fibromiyaljiye de sahip olmasının alışılmadık bir durum olmadığını belirtti.
Çene-eklem hastalıkları ve fibromiyalji arasında anlamlı pozitif bir korelasyon mevcut olduğunu söyleyen Dr. Fulya Üçem, şu açıklamalarda bulundu:
“Kafatasımızı çeneye bağlayan eklemler, temporomandibular eklem yani çene eklemleridir. Temporomandibular eklem bozukluğu, çene eklemi ve kaslarında ağrıya ve işlev bozukluğuna neden olan bir grup durumu kapsayan bir şemsiye terimdir. Tipik semptomlar arasında çene çevresinde hassasiyet, gerginlik veya ağrı; çiğneme ve ağzın geniş açılmasıyla ilgili sorunlar; baş ağrıları ve kulak ağrıları yer almaktadır. Çene-eklem hastalıkları; esneme, yemek yeme veya konuşma gibi sıradan aktiviteleri zorlaştırabilir ve rahatsız edebilir.
İstatistikler, her yıl 10 milyondan fazla hastanın çene ağrısından mustarip olduğunu göstermektedir. Kadınlar, erkeklere kıyasla bu tıbbi duruma daha yatkındır. Fibromiyalji veya Fibromiyalji Sendromu (FMS), hastanın kaslarını ve kemiklerini etkileyen tıbbi bir durumdur. Yaygın kas-iskelet sistemi ağrısının yanı sıra hastada ruh hali sorunları ve yorgunluk da yaşanabilir. Fibromiyalji, beyindeki ağrı sinyalinin işlenmesini etkileyerek ağrının artmasına neden olur. Semptomların çok çeşitli olması nedeniyle hastalığa sıklıkla yanlış teşhis konulur.
FİBROMİYALJİ HASTALARININ ÇOĞU KADIN
Fibromiyalji hastalarının çoğu kadın, özellikle de duygudurum bozuklukları, anksiyete, artrit sorunu yaşayanlar ya da geçmişte fiziksel istismara maruz kalanlar olup, ailesinde fibromiyalji öyküsü olan bireylerin buna yakalanma olasılığı daha yüksektir. Çene-eklem hastalıkları ve fibromiyalji arasında anlamlı pozitif bir korelasyon mevcuttur. Fibromiyaljisi olan hastalar genellikle baş ağrısı, yüz ağrısı, çene yorgunluğu, ağız açma ve çiğnemede zorluk çekmenin yanı sıra irritabl bağırsak sendromu veya adet öncesi sendrom öyküsüne de sahiptir. Miyofasiyal ağrı tanısının daha sık olduğu bu hastalığa, fibromiyaljili bireyler de sıklıkla başvurur.
ÇENE-EKLEM RAHATSIZLIĞI LOKAL BİR BOZUKLUKTUR
Çene-eklem rahatsızlığı nedeniyle çene ağrısı ve baş ağrısı çeken bir kişinin aynı zamanda fibromiyaljiye de sahip olması alışılmadık bir durum değildir. Hastalar kendilerini her ikisiyle de uğraşırken bulabilirler; bu da yaşamı ve acıyı yönetmeyi daha da zorlaştırabilir. Çene-eklem rahatsızlığı ve fibromiyalji olan hastalarda omuz, boyun, yüz, baş ve sırtla bağlantılı kaslarda da sorunlar yaşanmaktadır. Çene-eklem rahatsızlığı lokal bir bozukluktur ve fibromiyalji genelleştirilmiş bir hastalıktır. Çene-eklem hastalığı olan kişilerde sıkıntıya dair daha az kanıt vardır. Çene-eklem hastalığı, fibromiyaljiden ayrı bir hastalıktır, ancak fibromiyaljisi olan birçok hastada çene eklem semptomları vardır.
Ulusal Sağlık Enstitüleri’ndeki araştırma liderliğine göre, fibromiyalji hastalarında sıklıkla hem TM eklem diski bozuklukları hem de çene, baş ve boyun kaslarındaki miyofasiyal ağrı dahil olmak üzere yüksek oranda TMD görüldüğü belirtilmektedir. Örneğin, masseter kaslarındaki tetik noktalar çene ağrısına, temporal tetik noktalar şakak ağrılarına, sternokleidomastoid tetik noktalar ise boyun ve kulak ağrısına neden olur. Çene-eklem, fibromiyalji hastalarında bu semptomlara neden olabilir.
KRONİK AĞRIDAN MUZDARİP OLMA OLASILIĞI
Çeşitli çalışmalar, çene-eklem rahatsızlığı ve fibromiyaljisi olan kişilerin, sağlıklı insanlarla karşılaştırıldığında ağrıya karşı duyarlılığının arttığını bulmuştur. Bu, beyin görüntüleme teknolojisiyle de doğrulanıyor: Kronik ağrısı olan kişiler, beynin ağrıyla ilişkili bölgelerinde daha fazla aktivite gösteriyor. Buna ek olarak bilim insanları, kadınların neden kronik ağrıdan muzdarip olma olasılığının erkeklerden daha fazla olduğunu açıklayabilecek bir gen çifti de dahil olmak üzere, kronik ağrı durumlarıyla bağlantılı spesifik genler belirlediler.
Miyofasyal ağrının ne olduğunun farkına varmak, başarılı bir ağrı yönetiminin geleceğine kapı açar. Hastalığın başlangıcında, disfonksiyonel çene-eklem ağrısı ile birlikte veya disfonksiyonel çene-eklem ağrısı olmadan devam eden kronik ağrının teşhis edilmesiyle, yaygın ağrı ile disfonksiyonel çene-eklemin başlangıcı arasındaki olası bir ilişkinin belirlenmesi daha kolaydır. Genellikle hastalar, fibromiyalji dikkate alınmaksızın ağrılı temporomandibular bozukluk nedeniyle tedavi edilmektedir. Temporomandibular sistemden kaynaklanan şakaklarda lokal ağrı yaşayan fibromiyalji hastaları, genellikle net bir teşhis konulamadan yıllarca bununla mücadele ederler. Vücudun diğer kısımlarında başlayıp, daha sonra temporomandibular bölgeyi de kapsayan ortak modeli takip edebilir. Ağrı sıklıkla “kronik donuk ağrılı ağrı” olarak tanımlanır ve hem çene-eklem hem de fibromiyalji bozukluklarının teşhisinde merkezi öneme sahiptir.
AMACIMIZ, YAŞADIĞINIZ AĞRI MİKTARINI AZALTMAK, NORMALE DÖNÜŞ
Fibromiyaljisi olan hastalarda en sık görülen çene-eklem bozukluğu tanısı, çiğneme miyofasiyal ağrısıdır (MP). Fibromiyaljisi olan hastalarda sıklıkla baş ağrıları ve yüz ağrıları olur ve bu ikisi arasındaki örtüşmeyi yansıtır. Fibromiyalji ağrısı, genellikle miyofasiyal ağrısı olan hastalarda görülen ağrıdan çok daha şiddetlidir ve daha geniş bir vücut alanına yayılır. Fibromiyaljisi olan hastada hassasiyet “hassas noktalar” kullanılarak ölçülürken, MP ve TMD’de “tetik noktalar” olarak adlandırılır. İskelet kası, tendonlar ve bağlarda artan aşırı duyarlılık, aşırı duyarlılığın azalmasıyla birlikte izlenecektir. Amacımız, yaşadığınız ağrı miktarını azaltmak ve hastaların normal işlevlerine dönmelerine yardımcı olmaktır.”
*Ağız Diş ve Çene Cerrahisi Uzman Dr. Öğretim Üyesi Fulya Üçem