Halk arasında “sivilce” olarak bilinen akne, büyük-küçük herkesi ilgilendiren bir sorun. Kimlerde görülür, ne zaman tedavi gerektirir, nasıl önlem alınır? Bu ve bunun gibi merak edilen pek çok soruya Anadolu Sağlık Merkezi Dermatoloji Uzmanı Dr. Kübra Esen Salman yanıt verdi...
Akne nedir?
Akne (sivilce), pilosebase ünite dediğimiz kıl folikülü ile birlikte yağ bezlerinin inflamasyonu sonucu oluşan komedon (siyah/beyaz noktalar), enfekte kızarık kabarıklıklar ya da kistlerle seyredebilen, iz bırakabilen uzun süreli bir deri hastalığıdır.
Kimlerde görülür?
Ergenlik ve genç erişkinlik dönemindeki kişilerin yaklaşın %50’sinde görülebilmekle birlikte sıklığı giderek azalsa da her yaşta görülebilir.
Ergenlik çağında neden sık görülür?
Ergenliğin başlaması ile birlikte androjen hormonlarındaki artış sonucu sebase bezler, yani yağ bezleri aktifleşir ve derideki yağ üretimi artar. Artan yağ miktarı, gözenekleri tıkayarak; komedonlara, tıkanmış gözeneklerin içinde bakterilerin yerleşmesini kolaylaştırarak orta/şiddetli akne oluşumuna sebep olur.
Ergenlik çağında sivilcelere karşı ne önerirsiniz?
Günlük nasıl bir bakım yapılmalı?
Sivilcelerle mücadelede aşağıdaki kurallara uymak önemlidir:
Cilt tipine uygun bir temizleyici ürün ile sabah akşam yüz temizlenmeli.
Dermatoloğunuzun verdiği tedavi edici kremler (antibiyotik/benzoil peroksit/retinoik asit/azelaik asit) düzenli olarak kullanılmalı ve ayda bir kontrole gidilmeli.
Tedavi edici kremlerle birlikte cildinize ve aknelerinizin şiddetine uygun destek ürünler ve nemlendiriciler kullanılmalı (C vitamini serum, retinol serum, salisilik asit içerikli tonik/serumlar, hyaluronik asit içeren serum ve kremler)
Sabunla yüz yıkamak ne kadar doğru?
Sabunlarla cildi temizlemenin avantajı; derideki gözenekleri tıkayan yağ tabakayı ve deri artıklarını temizlemedeki yüksek etkinliği iken, dezavantajı; deride hassasiyete ve tahrişe sebep olabilmesidir. Ayrıca sabunlar deri pH’ını artırarak bakteriyel florayı değiştirebilir ve bunun sonucunda komedon ve akneyi artırabilmektedir. İdeal bir temizleyici; komedojenik ve alerjik olmamalı, irritasyon yapmamalı. Bu nedenle gerçek sabunlar akne tedavisinde kullanılamaz. Akne tedavisinde kullanılabilecek sabunlar; sindet barlar (sentetik temizleyiciler), çay ağacı özlü, kükürtlü, yosun özlü, salisilik asit içerikli sabunlar olabilir.
Nasıl önlem alınır?
Beslenme tarzı önemli mi?
Akneye eğilimli bir cildiniz varsa, cildin uygun bir şekilde temizlenmesi, nemlendirilmesi, gerektiğinde uygun güneş koruyucu ve makyaj ürünlerinin kullanılması önemlidir. Nemlendirici ürünler, su bazlı ve yağsız olmalı ve ihtiyaç halinde günde iki kez kullanılmalıdır. İdeal akne kamufle edici ürünler yağlı, komedojenik olmamalı, doğal bir görünüm sağlamalı, kolay uygulanabilmeli.
Beslenme tarzı akne oluşumunda ve tedavisinde oldukça önemli.
Hangi gıdalar cildi bozar, akneye neden olur?
Batı tipi beslenmenin ve yüksek glisemik indeksi olan gıdaların akneyi artırdığı ile ilgili kuvvetli veriler bulunmaktadır. Ayrıca süt ve süt ürünlerinin fazla tüketilmesi de akne oluşumuna sebep olabilmektedir.
Güzel, sağlıklı bir cilt için hangi gıdalar olmazsa olmaz?
Diyetin akne üzerine etkisi hala tartışmalı olsa da sebze, meyve, balık yiyen kişilerde akneye daha az rastlandığı ile ilgili veriler bulunmaktadır. Ancak balık yağı, çinko ve probiyotik kullanımının akne üzerine olumlu bir etkisi olduğu ile ilgili yeterli veri yoktur.
Yetişkinlerde akne nedenleri nelerdir?
Akne ergenlik döneminde daha sık görülse de sanılanın aksine sadece ergenlik dönemine özgü değildir. Her yaşta görülebilir. Yetişkinlerde aknenin en sık sebepleri arasında; yağlı cilt yapısı, hormonal değişiklikler, kadınlarda polikistik over sendromu, beslenme tarzı, kozmetik ürünler ve maske kullanımı yer almaktadır.
Hem ergenlerde hem de yetişkinlerde ne zaman tedavi gerekir, ne zaman hekime başvurmalı?
Akne tedavisinde en çok yapılan hatalardan biri “ergenlik sivilcesi” ya da “kendi kendine geçer” diyerek vakit kaybetmek. Çünkü yetişkin aknesi de, ergenlik aknesi de iz bırakabilir. İzlerin tedavisi akne tedavisinden çok daha uzun ve zorlu bir yol. Dolayısıyla her yaşta akne hastasının, düzenli olarak dermatoloğuna başvurması önemli.
Tedavide ne yapılır?
Aknede tedavi seçimi hastanın yaşına, aknenin şiddetine, tutulum alanına ve hastanın tercihine göre değişkenlik gösterebilmektedir. Öncelikle cildinize uygun günlük cilt bakım rutininizi oluşturuyoruz. Bununla birlikte akne şiddetine uygun krem ya da ağızdan ilaç tedavilerine başlıyoruz. Akne tedavisinde sabırlı olmak gerekiyor. Hastanın tedaviye uyumu ve doktor / hasta iletişimi tedavi yanıtında çok önemli. Genellikle ayda bir kez tedavi yanıtını değerlendirmek, gerekirse değişiklik yapmak için dermatoloğunuza başvurmalısınız. İlaçlara başlamadan önce karşılaşılabilecek yan etkiler ve tedavi süreciyle ilgili sorularınızı doktorunuzla konuşmalısınız. Akne tedavisi bittikten sonra eğer izler kaldıysa, iz şiddetine uygun krem, lazer, mezoterapi, PRP, dermapen , altın iğneli radyofrekans gibi işlemler planlayabiliyoruz.