Dünyanın her köşesinde ve hemen hemen her koşulda yaşayabilen böcekler, özellikle havaların ısınması ile birlikte daha çok açığa çıkar. Binlerce çeşidi olan böceklerin insanlar üzerinde bıraktığı etkiler de birbirinden farklıdır. Böcekler sahip oldukları iğneler ya da tükürüklerindeki enzimler ile zehirlerini cilde enjekte eder. Genellikle ağrılı bir etki yaratan böcek ısırmalarının bazıları alerjik reaksiyona ve bölgesel tahriş ile su toplayan kabarcıklara neden olabilir. Böcek ısırığının etkisi böceğin türüne ve kişinin duyarlılığına bağlı olarak değişir. Küçük yaştaki çocuklar, alerjik bünyeye sahip olan kişiler, hamileler ve yaşlılar böcek ısırıklarına karşı daha hassastır. Böcek ısırıkları; sarı humma, beyin iltihabı, sıtma ve tifüs gibi hastalıkların toplum içinde yayılmasına neden olabilir. Özellikle tropikal bölgelerde yaşayan böcek türleri ciddi hastalıklar taşıyabilir.
Böcek ısırması türleri
Pire ısırıkları: kaşıntı, şişme ve kızarıklık gibi belirtiler veren pire ısırıkları kümeler ve çizgiler halinde ciltte iz bırakır.
At sineği ısırığı: ısırılan bölgenin su toplaması ve şişmesi gibi belirtiler veren at sineği sokmaları oldukça acı vericidir.
Tahtakurusu ısırıkları. Şişkinlik ve kaşıntıya neden olan ısırıklar acı vermez.
Kene ısırıkları: borrelia enfeksiyonu taşıyıcısı olan kenelerin ısırıkları ciddi hastalıklara neden olabilir. İlk başta ısırık belirti vermez ancak bir süre sonra ciltte kaşıntı, morarma, kızarıklık ve şişme gözlenebilir.
Akar ısırığı: ciltte şiddetli kaşıntıya neden olur.
Örümcek ısırığı: ağrılı olabilen örümcek ısırmalarında şişkinlik ve kızarıklığa ek olarak baş dönmesi, terleme, bulantı ve kusma görülebilir.
Arı ısırığı: ani bir acıya neden olan arı sokmalarında ısırılan bölge hemen şişer ve kızarır.
Sivrisinek ısırığı: ısırığın olduğu bölgede kabarma ve yoğun kaşıntı oluşur.
Akrep sokması: ciltte uyuşma, yanma, ağrı, kızarıklık ve şişkinlik oluşturan akrep sokmalarının bazıları oldukça ciddi sağlık problemleri yaratabilir.
Karınca ısırığı: karıncanın ısırdığı bölgede şişkinlik oluşur ve içi irinle dolar.
Böcek ısırması belirtileri
Genellikle böcek ısırmalarında görülen en yaygın belirtiler şunlardır:
Isırılan bölgede kaşıntı, ağrı ve şişme
Isırılan bölgede renk değişikliği, kızarıklık
Ürtiker, ısırılan bölgede su ya da irin birikmesi
Karın ağrısı, kusma, mide bulantısı, ishal
Nefes almada zorlanma
Göğüste sıkışma hissi
Hırıltılı solunun
Dilde şişme gibi alerji belirtileridir.
Böcek ısırması ne zaman tehlikelidir?
Her böcek sokması tehlikeli bir durum anlamına gelmez. Ancak böcek tarafından ısırılan kişide;
Nefes almada zorlanma ve göğüste hırıltı
Mide bulantısı, kusma, kramp ve ishal gibi bağırsak ve mide problemleri
Ağız sekresyonunda artış
Düzensiz ya da hızlı kalp atışı
Halsizlik ve anksiyete
Baş dönmesi ve yutma güçlüğü
Bayılma ve bilinç kaybı
Tüm vücutta kaşınma ya da ürtiker
Özellikle genital bölge, dudak ve göz çevresinde şişme
Böceğin soktuğu bölgede 2.5 santimetre çapında bir şişlik ve ağız ya da boğazda şişme
Ağrı şiddetinde, kızarıklığın boyutunda artış ve ateş
Isırılan bölgede apse ve irin gibi iltihap bulguları oluşmuş ve belirtiler 2 gün içinde geçmemiş ise böcek ısırması tehlikeli bir boyuttadır ve mutlaka hastaneye başvurulması gereklidir.
Böcek ısırması tedavisi
Genellikle alerjik bir reaksiyon söz konusu değilse ilkyardım tedavisi böcek ısırmasına karşı yeterlidir. Böcek ısırığına daha fazla maruz kalmamak için böcek ilacı ve jel kullanılmalıdır. Böcek ısırığının olduğu bölge su ve sabunla yıkanmalıdır. Bu bölgeye buz uygulaması yapılarak ağrı ve kaşıntının azalması sağlanabilir. Böcek ısırmalarında gelişen kaşıntıyı engellemek için antihistaminik ilaçlar ve merhem kullanılabilir. Ağrıyı önlemek için ise ağrı kesici alınabilir. Kene ısırıklarında dikkatli bir şekilde kene başından tutularak parçalanmadan bir cımbız yardımıyla alınmalı ve bir kavanoza koyulmalıdır. Kene çeşidinin belirlenmesi açsından kenenin saklanması oldukça önemlidir. Kenenin çıkarıldığı bölge ile eller bol su ve sabun ile iyice yıkanmalıdır.
*Anadolu Sağlık Merkezi