Gebzeli O İsim II. Abdülhamid'le Görüşmüş

KÜLTÜR-SANAT

Kocaeli tarihi ile ilgili yazıları ve çalışmaları ile tanınan Tarihçi Recep Kankal, merhum Gebze Belediye Başkanı Esad Sayduk Bey’in babası Giritli Rifat Bey’in hayatını ünlü tarih dergisinde kaleme aldı.

Yedikıta Dergisi’nin 158. sayısında (Ekim 2021) ilk defa kaleme alınan yazıda Osmanlı’ya çinkografi tekniğini getiren Mehmed Rifat Bey’e yer verildi. Mehmed Rifat bir dönem Gebze’de de bulunmuş, tarım aletlerinin Gebze’ye gelmesine vesile olmuş, hatta doktorluk da yapmış bir isimdir. Esad Sayduk Bey vefat ettikten sonra vasiyet olarak babası Mehmed Rifat’ın isminin İlyas Bey Camii yanındaki hastahaneye verilmesini istemişti.

Osmanlı döneminde de önemli görevlere getirilen Mehmed Rifat Bey kendi başına Gebze'de çinkografiyi öğrenmişti. Çinkografi, fotoğrafçılıkla ilgili teknik bir gelişme neticesinde icat edilmişti. Bu metot, klişelerle değil kimyasal yollarla, o dönemin ifadesiyle “ecza” ile uygulanmaktaydı. Aynı usul, temel manada günümüz matbaacılığında halen geçerlidir. Çinkografi tekniği gelişmeden önce, litografi (taş baskı) usulüyle basılan karikatür ve tablolar, her tarafa yayılmıştı.

19. yüzyılın sonlarında, Osmanlı topraklarında dergi ve gazetelerde kullanıldığını öğrendiğimiz bu tekniği, uygulayan ilk isimlerden biri, Mehmed Rifat Bey olarak bilinir. Resimli Gazete Salnamesi’ne göre, Türkiye’nin ilk çinkografı Mehmed Rifat’tır.

Mehmed Rifat Bey Gebze'de kendini geliştirdikten sonra çinkografi tekniği ile bir çalışma yapmış ve bunu Abdülhamid'e sunmuştur. Avrupa'da kendini geliştirmek isteyen Mehmed Rifat Bey'in talebi kabul edilmemiş. Bunu beğenen Abdülhamid kendisini Yıldız Sarayı'na öğretmen olarak almıştır.

Sitemizden en iyi şekilde faydalanmanız için çerezler kullanılmaktadır.