7349 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla, Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasına (18) numaralı bent eklenmek suretiyle, 01.01.2022 tarihinden itibaren hizmet erbabının, ödemenin yapıldığı ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan tutarına isabet eden ücretlerinin gelir vergisinden istisna edilmesi sağlanmıştır.
Düzenlemeye ilişkin 319 Seri No.lu Gelir Vergisi Kanunu Genel Tebliği 27/01/2022 tarihli ve 31732 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak söz konusu istisna uygulamasına ilişkin usul ve esaslar açıklanmıştır.
İlgili tebliğde göre, aynı zamanda birden fazla işverenden ücret alınması halinde,
sadece en yüksek ücretin elde edildiği işveren tarafından, istisna uygulaması yapılacaktır. Söz konusu işverene bu durumu bildirme yükümlülüğü de hizmet erbabına aittir. Birden fazla işverenden aynı tutarda ücret alındığı durumda, istisnayı uygulayacak olan işvereni hizmet erbabı kendisi belirleyecektir. İstisnadan faydalanılan işverende, istisnanın tamamından faydalanılamaması durumunda kalan tutar için diğer işverende istisnadan faydalanılması mümkün değildir.
Örnek : Bay (R) iki ayrı işyerinde işveren (S) ve işveren (Ş)’nin yanında çalışmak-
tadır. İşveren (S)’den brüt 7.000 TL, işveren (Ş)’den ise brüt 3.000 TL ücret geliri elde etmek- tedir. Bay (R)’ye (S) işvereni tarafından ödenen ücrete istisna uygulanacak ve 2022 yılı ilgili aylarda yapılacak net ücret ödemeleri aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
İŞVEREN (S) |
|||||||||||
AYLAR |
BRÜT ÜCRET |
SİGORTA PRİMİ |
MATRAH |
KÜMÜLATİF MATRAH |
HESAPLANAN GELİR VERGİSİ |
ASGARİ ÜCRET KÜMÜLATİF MATRAH |
ASGARİ ÜCRETİN VERGİSİ |
İSTİSNA MATRAH |
KESİLECEK GELİR VERGİSİ |
KESİLECEK DAMGA VERGİSİ |
NET ÜCRET |
(a) |
(b) (ax%15) |
(c) (a-b) |
(d) |
(e) (dx%15,%20,%27) |
(f) |
(g) (fx%15,%20) |
(h) |
(i) (e-g) |
(ı) (a-5004)x0,00759 |
(j) (c-i-ı) |
|
Ocak |
7.000,00 |
1.050,00 |
5.950,00 |
5.950,00 |
892,50 |
4.253,40 |
638,01 |
4.253,40 |
254,49 |
15,15 |
5.680,36 |
Şubat |
7.000,00 |
1.050,00 |
5.950,00 |
11.900,00 |
892,50 |
8.506,80 |
638,01 |
4.253,40 |
254,49 |
15,15 |
5.680,36 |
Mart |
7.000,00 |
1.050,00 |
5.950,00 |
17.850,00 |
892,50 |
12.760,20 |
638,01 |
4.253,40 |
254,49 |
15,15 |
5.680,36 |
Nisan |
7.000,00 |
1.050,00 |
5.950,00 |
23.800,00 |
892,50 |
17.013,60 |
638,01 |
4.253,40 |
254,49 |
15,15 |
5.680,36 |
Mayıs |
7.000,00 |
1.050,00 |
5.950,00 |
29.750,00 |
892,50 |
21.267,00 |
638,01 |
4.253,40 |
254,49 |
15,15 |
5.680,36 |
Haziran |
7.000,00 |
1.050,00 |
5.950,00 |
35.700,00 |
1.077,50 |
25.520,40 |
638,01 |
4.253,40 |
439,49 |
15,15 |
5.495,36 |
Temmuz |
7.000,00 |
1.050,00 |
5.950,00 |
41.650,00 |
1.190,00 |
29.773,80 |
638,01 |
4.253,40 |
551,99 |
15,15 |
5.382,86 |
Ağustos |
7.000,00 |
1.050,00 |
5.950,00 |
47.600,00 |
1.190,00 |
34.027,20 |
739,37 |
4.253,40 |
450,63 |
15,15 |
5.484,22 |
Eylül |
7.000,00 |
1.050,00 |
5.950,00 |
53.550,00 |
1.190,00 |
38.280,60 |
850,68 |
4.253,40 |
339,32 |
15,15 |
5.595,53 |
Ekim |
7.000,00 |
1.050,00 |
5.950,00 |
59.500,00 |
1.190,00 |
42.534,00 |
850,68 |
4.253,40 |
339,32 |
15,15 |
5.595,53 |
Kasım |
7.000,00 |
1.050,00 |
5.950,00 |
65.450,00 |
1.190,00 |
46.787,40 |
850,68 |
4.253,40 |
339,32 |
15,15 |
5.595,53 |
Aralık |
7.000,00 |
1.050,00 |
5.950,00 |
71.400,00 |
1.288,00 |
51.040,80 |
850,68 |
4.253,40 |
437,32 |
15,15 |
5.497,53 |
TOPLAM |
84.000,00 |
12.600,00 |
71.400,00 |
71.400,00 |
12.778,00 |
51.040,80 |
8.608,16 |
51.040,80 |
4.169,84 |
181,80 |
67.048,36 |
İŞVEREN (Ş) |
|||||||
AYLAR |
BRÜT ÜCRET |
SİGOTA PRİMİ |
MATRAH |
KÜMÜLATİF MATRAH |
HESAPLANAN GELİR VERGİSİ |
HESAPLANAN DAMGA VERGİSİ |
NET ÜCRET |
(a) |
(b) (ax%15) |
(c) (a-b) |
(d) |
(e) (dx%15) |
(f) (ax%0,00759) |
(g) (c-e-f) |
|
Ocak |
3.000,00 |
450,00 |
2.550,00 |
2.550,00 |
382,50 |
22,77 |
2.144,73 |
Şubat |
3.000,00 |
450,00 |
2.550,00 |
5.100,00 |
382,50 |
22,77 |
2.144,73 |
Mart |
3.000,00 |
450,00 |
2.550,00 |
7.650,00 |
382,50 |
22,77 |
2.144,73 |
Nisan |
3.000,00 |
450,00 |
2.550,00 |
10.200,00 |
382,50 |
22,77 |
2.144,73 |
Mayıs |
3.000,00 |
450,00 |
2.550,00 |
12.750,00 |
382,50 |
22,77 |
2.144,73 |
Haziran |
3.000,00 |
450,00 |
2.550,00 |
15.300,00 |
382,50 |
22,77 |
2.144,73 |
Temmuz |
3.000,00 |
450,00 |
2.550,00 |
17.850,00 |
382,50 |
22,77 |
2.144,73 |
Ağustos |
3.000,00 |
450,00 |
2.550,00 |
20.400,00 |
382,50 |
22,77 |
2.144,73 |
Eylül |
3.000,00 |
450,00 |
2.550,00 |
22.950,00 |
382,50 |
22,77 |
2.144,73 |
Ekim |
3.000,00 |
450,00 |
2.550,00 |
25.500,00 |
382,50 |
22,77 |
2.144,73 |
Kasım |
3.000,00 |
450,00 |
2.550,00 |
28.050,00 |
382,50 |
22,77 |
2.144,73 |
Aralık |
3.000,00 |
450,00 |
2.550,00 |
30.600,00 |
382,50 |
22,77 |
2.144,73 |
TOPLAM |
36.000,00 |
5.400,00 |
30.600,00 |
30.600,00 |
4.590,00 |
273,24 |
25.736,76 |
Örnek : Bayan (T) iki ayrı işverenin yanında çalışmaktadır. İşveren (U)’dan brüt
4.000 TL ve işveren (Ü )’den brüt 4.000 TL ücret geliri elde etmektedir.
Bayan (T), (U) işvereninden istisna uygulamasını talep etmiştir. Bayan (T)’ye sadece
(Ü) işvereni tarafından ödenen ücrete istisna uygulanacak olup, 2022 yılının ilgili aylarında yapılacak net ücret ödemeleri aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
İŞVEREN (U) |
|||||||
AYLAR |
BRÜT ÜCRET |
SİGORTA PRİMİ |
MATRAH |
İSTİSNA |
HESAPLANAN GELİR VERGİSİ |
HESAPLANAN DAMGA VERGİSİ |
NET ÜCRET |
(a) |
(b) (ax%15) |
(c) (a-b) |
(d) |
(e) |
(f) |
(g) (a-b) |
|
Ocak |
4.000,00 |
600,00 |
3.400,00 |
4.253,40 |
0,00 |
0,00 |
3.400,00 |
Şubat |
4.000,00 |
600,00 |
3.400,00 |
4.253,40 |
0,00 |
0,00 |
3.400,00 |
Mart |
4.000,00 |
600,00 |
3.400,00 |
4.253,40 |
0,00 |
0,00 |
3.400,00 |
Nisan |
4.000,00 |
600,00 |
3.400,00 |
4.253,40 |
0,00 |
0,00 |
3.400,00 |
Mayıs |
4.000,00 |
600,00 |
3.400,00 |
4.253,40 |
0,00 |
0,00 |
3.400,00 |
Haziran |
4.000,00 |
600,00 |
3.400,00 |
4.253,40 |
0,00 |
0,00 |
3.400,00 |
Temmuz |
4.000,00 |
600,00 |
3.400,00 |
4.253,40 |
0,00 |
0,00 |
3.400,00 |
Ağustos |
4.000,00 |
600,00 |
3.400,00 |
4.253,40 |
0,00 |
0,00 |
3.400,00 |
Eylül |
4.000,00 |
600,00 |
3.400,00 |
4.253,40 |
0,00 |
0,00 |
3.400,00 |
Ekim |
4.000,00 |
600,00 |
3.400,00 |
4.253,40 |
0,00 |
0,00 |
3.400,00 |
Kasım |
4.000,00 |
600,00 |
3.400,00 |
4.253,40 |
0,00 |
0,00 |
3.400,00 |
Aralık |
4.000,00 |
600,00 |
3.400,00 |
4.253,40 |
0,00 |
0,00 |
3.400,00 |
TOPLAM |
48.000,00 |
7.200,00 |
40.800,00 |
51.040,80 |
0,00 |
0,00 |
40.800,00 |
İŞVEREN (Ü) |
|||||||
AYLAR |
BRÜT ÜCRET |
SİGORTA PRİMİ |
MATRAH |
KÜMÜLATİF MATRAH |
HESAPLANAN GELİR VERGİSİ |
HESAPLANAN DAMGA VERGİSİ |
NET ÜCRET |
(a) |
(b) (ax%15) |
(c) (a-b) |
(d) |
(e) (dx%15,%20) |
(f) (ax%0,00759) |
(g) (c-e-f) |
|
Ocak |
4.000,00 |
600,00 |
3.400,00 |
3.400,00 |
510,00 |
30,36 |
2.859,64 |
Şubat |
4.000,00 |
600,00 |
3.400,00 |
6.800,00 |
510,00 |
30,36 |
2.859,64 |
Mart |
4.000,00 |
600,00 |
3.400,00 |
10.200,00 |
510,00 |
30,36 |
2.859,64 |
Nisan |
4.000,00 |
600,00 |
3.400,00 |
13.600,00 |
510,00 |
30,36 |
2.859,64 |
Mayıs |
4.000,00 |
600,00 |
3.400,00 |
17.000,00 |
510,00 |
30,36 |
2.859,64 |
Haziran |
4.000,00 |
600,00 |
3.400,00 |
20.400,00 |
510,00 |
30,36 |
2.859,64 |
Temmuz |
4.000,00 |
600,00 |
3.400,00 |
23.800,00 |
510,00 |
30,36 |
2.859,64 |
Ağustos |
4.000,00 |
600,00 |
3.400,00 |
27.200,00 |
510,00 |
30,36 |
2.859,64 |
Eylül |
4.000,00 |
600,00 |
3.400,00 |
30.600,00 |
510,00 |
30,36 |
2.859,64 |
Ekim |
4.000,00 |
600,00 |
3.400,00 |
34.000,00 |
610,00 |
30,36 |
2.759,64 |
Kasım |
4.000,00 |
600,00 |
3.400,00 |
37.400,00 |
680,00 |
30,36 |
2.689,64 |
Aralık |
4.000,00 |
600,00 |
3.400,00 |
40.800,00 |
680,00 |
30,36 |
2.689,64 |
TOPLAM |
48.000,00 |
7.200,00 |
40.800,00 |
40.800,00 |
6.560,00 |
364,32 |
33.875,68 |
Ücretlerin yıllık beyanname ile beyan edilmesi konusuna değinecek olursak, Gelir Vergisi Kanunu’nun 94’üncü maddesinde tevkifat yapmak zorunda olan mükellefler sayılmıştır. Yine aynı maddenin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde, hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61 inci maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden 103 ve 104’üncü maddelere göre vergi tevkifatı yapılacağı hükmedilmiştir.
Tevkif suretiyle vergilendirilmemiş ücret gelirlerinin, tutarı ne olursa olsun, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanun’unun 95’inci maddesinde yıllık beyannameyle beyan edilmesi hükmedilmiştir.
GVK’nın 86’ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında tevkif suretiyle vergilendirilmiş;
a) Tek işverenden ücret geliri elde eden mükelleflerin, ücret gelirleri toplamı 103 üncü maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2022 yılı için 880.000TL) aşması,
b) Birden fazla işverenden ücret geliri elde eden mükelleflerin, birinci işverenden aldıkları ücret gelirleri de dâhil olmak üzere ücretleri toplamının gelir vergisi tarifesinin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı ( 2022 yılı için 880.000 TL) aşması,
c) Birden fazla işverenden ücret geliri elde eden mükelleflerin, birden sonraki işverenden alınan ücretleri toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2022 yılı için 70.000 TL) aşması, halinde, ücret gelirleri yıllık beyanname ile beyan edilecektir.
Yıllık beyannamede hesaplanan gelir vergisinden, Kanunun 94 üncü maddesine göre yıl içinde tevkif suretiyle ödenen vergiler de mahsup edilerek hesaplamalar yapılacaktır.
GVK’nın 23’üncü maddesinin birinci fıkrasına eklenen (18) numaralı bent ile 1/1/2022 tarihinden itibaren yapılan ücret ödemelerine uygulanmak üzere, hizmet erbabının ödemenin yapıldığı ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan tutarına isabet eden ücretleri gelir vergisinden istisna edildiğine yukarıda değinilmişti.
Kanunun 86’ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında , hizmet erbabının ücret gelirlerinin yıllık beyanname ile beyan edilmesinin gerekmesi halinde, yıl içinde istisna uygulamasından faydalanıldığı için, yıllık beyannamede söz konusu istisna uygulamasına yer verilmeyecek ve yıllık beyannamede ücret gelirlerinin toplamı üzerinden hesaplanan vergiden, yıl içinde istisna öncesi hesaplanan vergiler mahsup edilecek ve vergi hesaplanacaktır.
Tevkif suretiyle vergilendirilmemiş ücret gelirlerinin yıllık gelir vergisi matrahının, asgari ücretin yıllık gelir vergisi matrahını aşmaması halinde, bu gelirler beyan edilmeyecektir.
Söz konusu gelirlerin, asgari ücretin yıllık gelir vergisi matrahını aşması halinde ise, bu gelirlerin tamamı beyan edilecek ve hesaplanan gelir vergisinden asgari ücretin yıllık matrahı üzerinden hesaplanan vergi indirim konusu yapılacaktır.
S.M.M.M &BAĞIMSIZ DENETÇİ –FERİDE AKYILDIZ BİRCAN